Category: family

Vakansie as kind: Childhood holiday


Iets wat ek steeds goed onthou was die vakansies wat ons gehou het op n plaas in die Laeveld

Image result for pictures of nelspruit town

Witrivier vakansie

As kind het ons een keer per jaar vakansie gehou. Dit was meestal die Kersvakansie wanneer die fabrieke gesluit het. Langs ons het ‘n skoolhoof gebly wat ‘n plaas naby Witrivier gehad het.(Ons het toe nog net buite Pretoria gebly daardie tyd) Hy het die huis tot ons beskikking gestel om vakansie in te hou. Dit was die heerlikste vakansies.

Die eerste keer wat ons gegaan het was ‘n belewenis. Ons was so opgewonde dat ons nie tot rus kon kom die aand tevore nie.

Vroeg aand, voordat ons die volgende dag vertrek, het  Pappa die Buick of Studebaker(maak vergeet!) gepak. Kon hy vir jou pak! Alles het n gaatjie gekry. Ons het selfs n lewendige hoender in ‘n hokkie saamgevat vir Kersfees. Tot ons twee honde het ook saamgegaan. Een was n foksteriër en die ander ‘n Bull Mastiff. Hoe ons almal ingepas het sal net my Pa weet.       

Ons was veronderstel om die oggend voor die son opkom die pad te vat.  Pappa was egter te opgewonde. Hy kon nie slaap nie. So teen een uur kon hy dit nie meer hou nie en het hy ons uit die vere gejaag. Ons is op die agterste sitplek ingepak, om verder te slaap. Daar was altyd ‘n gekarring oor een se voete wat in ‘n ander een se gesig was.  Beknop se Moses met drie wat moes lê en nog twee honde ook.

Voordat die son opkom was ons in Middelburg, Transvaal( vandag Mpumalanga). Ons het altyd by die padkafee(dit beteken dat jy met jou moter parkeer en dan bring die kelner die spyskaart, jy kies, en sy bring dit vir jou op n skinkbord.) gestop om die toilette te gebruik.  My Ma het altyd padkos ingepak en ook ‘n fles met tee. Ons het dus nie nodig gehad om iets te ete te koop nie.

1956 was daar geen snelweg van Pretoria, Laeveld toe nie. Dit was nog enkel bane en nou kronkel pad. Vandag vat dit n uur en n half tot 2 ure om in Nelspruit te kom. Daardie tyd het ons die hele oggend gery.

Ons het ook langs die pad by bankies en tafeltjies gestop om bene te rek, en n laaste teetjie te drink.

Die plaas was n heerlike rustige  plek. Min geriewe: buite toilet, warm water in die donkie wat met ‘n houtvuur verwarm word. Dit was ‘n grasdak huis. Heerlik koel in die skroeiend warm Desember son. Die huis was tussen Dennebome omdat die plaas ‘n Denneplantasie en piesang plaas was.

Aan die een sykant van die huis was daar n stroompie, eintlik meer n leivoor. Ons het altyd probeer om krappe te vang. Ons was maar skrikkerig want die grootmense het gewaarsku: “Krappe hou van menstone, veral sulke klein toontjies soos julle sin!”

 Die water en modderwal word versigtig met n stok geroer om te kyk of ‘n krap wil uitkom. Sodra die krap die punt van die stok beet het, het ons hom uitgeskiet na die wal en gehoop hy bly vasklou, wat natuurlik selde gebeur het. As ons een uitgeskiet het was dit n gegillery en rondspringery om te keer dat die krap jou nie in die hande kry nie.

In die denne-plantasie was daar sulke dik bobbejaantoue soos die in die Tarzan flieks. Ons het heerlik geswaai en Tarzan-Tarzan gespeel.

Die heerlike Kersmaal was altyd ‘n hoogtepunt gewees. Mamma het die saamgebringde hoendertjie gestop, en heerlik knapperig in die gas oondjie gebraai.

Die vakansies op die plaas is afgewissel met vakansies in die Kruger Wildtuin. Dit was ook netso heerlik gewees. Een jaar, toe my Oupa uit Holland kom kuier het, het ons in n tent uitgekamp. Dit was nie n groot sukses nie omdat ons nie uitkamp mense is nie. Die Wildtuinvakansies is moontlik gemaak deur vriende wat bestuurders in Pretoriuskop  was. Hul het makliker vir ons plekke kon bespreek.

Wat n lekker herinnering van kindwees en vakansie

Image result for images of holidays around the world

First Holiday at White River

As a child, we only went on holiday once a year, mostly the Christmas holidays when the factories closed. Next to us lived a school principal who had a farm near White River (at that time we still lived just outside Pretoria) He made the house available to us to use during the holidays. These were the most wonderful holidays.

The first time we went was a great experience. We were so excited that we couldn’t come to rest the night before.

Early evening, before we departed the next day, Dad packed the Buick or Studebaker ( forgotten the make!). He could pack a car like a champion! Everything got a place. We even took a live chicken in a tiny cage with us for Christmas dinner. Our two dogs went along too. One was a fox terrier and the other a Bull Mastiff. How we all fit in, I can’t tell you.

We were supposed to start our journey the morning before sunrise.  Dad was too excited; he couldn’t sleep. At one o’clock, he couldn’t wait any longer. We were packed in the back seat, to sleep further. There was always an issue with our feet that were in smeone else’s face. What could we expect with three who had to lie on the back seat; with two dogs too?

Before the sunrise, we were in Middelburg Transvaal (today Mpumalanga). We always stopped at the drive-in cafe (which means you park  your car, then the waiter brings the menu, you choose, and she brings it to you on a tray.) We stopped to use the toilets. My mom always packed a picnic basket and a flask with tea. We didn’t need to buy something on the way for lunch.

In 1956 there was no highway connecting Pretoria with the Lowveld. The road was still single lanes, narrow and winding. Today it takes about an hour and a half to two hours to drive to Nelspruit, the capital of Mpumalanga. Those days we drove all morning.

We also stopped at the roadside benches and tables to stretch legs and drink a cup of tea.

The farm was a lovely quiet place. It had few amenities: outside toilet, hot water in the donkey heated with wood fire. The house had a thatched roof. Cool in the scorching December sun. The house was between Pine trees because the farm had Pine plantations and banana groves.

On the one side of the house was a creek. We always tried to catch crabs. We were scared of them because the grown-ups warned:

“Crabs love human toes, especially those little ones like yours!” As soon as the crab caught the tip of the stick, we ejected it to the dry patch next to the creek and hoped it would stay stuck, which of course rarely happened. If we succeeded to get one out of the water, there would be delightful screams and running and jumping to stop the crab from getting hold of our toes!

In the pine plantation were thick “bobbejaantoue” monkey ropes? like the ones in the Tarzan movies. We had great swings while playing Tarzan-Tarzan.

The delicious Christmas meal was always a highlight. Mom stuffed the chicken and roasted it till crispy and brown in the gas oven.

The holidays on the farm were interspersed with holidays in the Kruger National Park. It was also just as good an adventure as going to the farm. One year,  my grandfather visited us from Holland. We camped in a tent. It was not a great success because we had never been campers. The park holidays were made possible by friends who worked in Pretoriuskop. They could easily book places for us.

Wonderful memories!

n Oupa storie. A Grandpa story


Image result for picture of grandpa napping

My memoirs is besig om nader te beweeg aan die tweede deel nl my laerskool tydperk. Ek het vandag heerlik terug gedink aan my oupa wat by ons kom kuier het. Ek was toe so nege en n half jaar oud. Oupa het vir ons kom kuier vanuit Holland.

n Oupa Storie

Oupa S. het vir ons kom kuier net kort na ons Erasmia toe getrek het. Hy was redelik kort van draad gewees. Ek was maar skrikkerig vir hom omdat hy en Pappa nogal gereeld argumente gehad het. Tog het ek hom geniet. Hy het meestal in die middae op n spesifieke stoel gesit en n rukkie gedut. As hy weer wakker was kon ek op sy skoot kom sit. Hy het dan meestal die mooiste stories vertel. Dit was n hele ritueel om te besluit watter storie hy sou vertel. Hy het altyd n swart baret, skeef oor sy eenkant van sy kop getrek, gedra.

Sodra ek op sy skoot sit haal hy die baret af:“Kom, soek nou eers vir ons n storie uit!” en gee die baret vir my.

Ek sit dit oor my gesig en kyk.

“Watter een Ineke? Sien jy iets wat die moeite werd is?” Hy vat die baret en hou dit voor sy gesig.

“A, wat dink jy van daardie ene aan die linkerkant? Dit klink vir my of dit n avontuur is!” Hy gee die baret terug aan my om weer te kyk.

Ek kyk. “Oupa ek sien hom. Ooo, dit gaan n mooi verhaaltjie wees. Kyk gou weer!”

So het ons dan n storie uit sy hoed gehaal.

As mens die baret so voor jou gesig hou sien mens klein gaatjies waar die lig deurkom. Dit, was al die stories gewees en daar was baie.

Elke middag na skool en nadat Oupa sy uiltjie geknip het, het ons twee eers n heerlike storie uurtjie gehad.

………… ………….. ………….

My Grandpa

My memoirs are moving closer to the second part, called my primary school period. Today I remembered my grandfather who came to visit us. I was nine and a half years old. Grandpa came to visit us from Holland.

A Grandpa Story

Grandpa S.  visited us shortly after we moved to Erasmia. He was pretty short of thread. I was scared of him at times because he and dad often had arguments. Yet, I enjoyed his company. He usually sat in a certain chair for a while in the afternoons having a nap. If he woke up, I could sit on his lap. He then would tell the most wonderful stories. It was a whole ritual to decide what story he would tell. He always wore a black beret, crooked over his one side of his head.

As soon as I sat on his lap, he removed the beret: “Come, have a look if you can find our story!” And gave me the beret.

I put it over my face and looked.

“Which one Ineke? Do you see something worthwhile? ” He took the beret back and held it in front of his face.

“Ah, what do you think of that one on the left? It sounds like it’s an adventure story! ”   He gave the beret back to me to look again.

I looked. “Grandpa I see it. Oh, it’s going to be a good one. Have a look again! ”

That was how we took a story out of his hat each time.

If you keep the beret in front of your face, you see tiny pinpoint holes through which the light shines. Those dots were all the stories, and believe me, there were many.

Every afternoon, after school, and after Oupa had his nap, we both had a wonderful story hour.

Early birthday


Family photo
Deep in thought.
Little bee
Playing the piano
The barn birthday cake

Today was Bea’s early birthday celebration. The theme was in the Barn! There was a jumping castle but the weather wasn’t good. It rained. As soon as it stopped a bit the children were jumping. Dad had to go with Bea because it was a bit unstable for a little girl. Dad went in with his clothes and got soaking wet. They all had a feast.

NaNoWriMo: Word count. Woordtelling.


National Novel Writing Month

Wow, the first day went well. I wrote 1869 words this morning from 10 to 11 am. This first part is about my primary school days.

Ek voel heel trots op myself. Ek kon nog heelwat meer oor my laerskool dae geskryf het. Gelukkig kan ek dit nog byvoeg onder ander hofies of hoofstukke.

Vandag 25 jaar gelede


 

Dinsdag 18 Augustus 1993

Die oggend toe ek en Klein B skooltoe ry het B… nog nie opgestaan nie.

Ons het net na twee weer tuis gekom. Terwyl ek inry vang my oog B wat  agtertoe loop om in die motorhuis in te gaan.

Ons klim uit. Met wat ek in die kombuis kom, hoor ons die skoot.

Ek vra vir Elsie ons huishulp:” Was dit n skoot?”

“Ja, die baas het die rewolwer in sy hand gehad.” kom die bewerige antwoord.

Heel geskok, bel ek skooltoe en verduidelik aan die onderhoof se vrou, wat die foon geantwoord het, wat gebeur het.  Sy sê sy sal kyk om iemand te stuur. Sy het geweet die kadet-onderwyser was nog by die skool. Hy was ook die veiligheidspersoon in sy hoedanigheid as kommando leier. ‘n Rukkie later het  Hardus van die skool af opgedaag.

In die tussentyd het die polisie gekom. Met rewolwers gereed, het hul deur die huis gegaan om van agter af in die motorhuis te kom. Boesman, ons boerboel, het gladnie gedink dis snaaks nie.

Hardus, het my in die sitkamer laat sit. Klein B het saam met my gesit. Hy wou weet hoekom ons nie gaan kyk nie want hy het n geroggel in die motorhuis gehoor.(Die kind moes in die tussentyd seker by die motorhuis gaan luister het terwyl ek gebel het) Die ambulans het gekom. Die polisie het my na my slaapkamer gevat om vir die speurder te  wag om my verklaring te kry. Hul wou gladnie hê dat Klein B saam met my moes wees nie. Daleen(onderhoof se vrou) en Tannie Frieda(my beste steunpilaar) het gelukkig na Klein B omgesien.

Daar was n briefie in B se ID-boekie waarin hy verduidelik:

Ineke is nie deel hiervan nie. Veras my en gooi die as sommer weg.

Die ambulans het B na Evander hospitaal geneem.

Ek het Elsie en Klein B na dokter van Vuuren geneem om n kalmeermiddel te kry. Elsie het ‘n inspuiting gekry en Klein B slaappille. Die dokter wou nie vir my iets gee nie omdat hy wou hê ek moet dit sonder verdowing hanteer, anders is dit n dubbele skok vir my as ek ophou om pille te gebruik.

Elsie is toe huistoe en was uit soos n kers. Ek en Klein B is ook  huistoe.

Evander hospitaal bel so half vyf om te hoor wanneer ek kom, want B was nie dood nie. Hul moet hom Johannesburg toe stuur omdat hul niks verder daar kan doen nie. Ek bel Petro (skoonsuster in Kempton Park), sy stel nie belang om Johannesburg hospitaal toe te gaan om hom te ontvang nie. Hennie(B se broer) was uitstedig.

Ek reël toe dat Klein B by tannie Frieda bly. Sy sou hom skooltoe vat en na hom kyk. Die bure oorkant die straat sou na die honde, Boesman en  Bobby, kyk. Na alles gereeël is het Daleen my  hospitaal toe gevat. By die hospitaal aangekom, was daar een van B se werksvriende. Ek wou nie eintlik ingaan nie omdat ek nie geweet het wat om te verwag nie.

Die outjie sê:”Kom Tannie, ek sal saam met tannie ingaan.” Hy het my hand gevat en ons is in.  Die suster het toe gewys waar die wond was: deur sy slaap eenkant in, anderkant uit. Gelukkig het hul darem die wonde skoongemaak. Ek het aan B se arm gevat. Daar het n siddering deur sy lyf gegaan, asof hy gevoel het dis ek.

Ek het toe besluit om saam met die ambulans Johannesburg toe te gaan aangesien niemand hom daar gaan ontvang nie. Ek het voor in die kajuit gery terwyl daar n ambulansman agterin gery het. Ons het in ‘n rekord tyd Johannesburg toe gevlieg. Voordat ons Johannesburg ingaan het die agterste ou laat weet dit lyk nie goed nie ons moet vinniger maak. Die bestuurder ry in sy haas by die afdraai verby. Hy sit toe sy sirene aan, op die snelweg en ry teen  die verkeer in, terug na die afdraai.

By die hospitaal was Petro(skoonsuster)  wel daar, ook Neels, Rina(B se suster) se man. Die dokter aan diens  het my eenkant geneem na sy vinnige ondersoek.

“Mevrou, daar is nie veel hoop dat hy sal oorleef nie. Indien wel, sal hy nie kan praat of sien nie. Ons sal hom vir agt en veertig uur monitor en dan verder besluit.”

Nadat die hart- en longmonitors aan B gekoppel is kon ons gaan kyk hoe hy lyk. Skielik gryp ‘n  vreemde jong man my vas en hy huil verskriklik. Jaco(B se seun) het die aand vanaf Pretoria gekom. Sy een professor het hom gebring. Toe besef ek dit is hy toe hy sy naam sê.

Ek kan nie presies onthou hoe alles was nie. Ek weet ek is terug huistoe die nag. Petro- hulle het my gevat en ek het die oggend na Klein B gegaan, dink ek. ‘n Sielkundige vriendin was by Klein B toe hy die volgende oggend wakker geword het.

Woensdag

Ek is  weer saam met Petro terug hospitaal toe. Hy het gelê asof daar niks verkeerd is nie. Mens kon net die ritmiese geluide van die long- en hartmonitor hoor. Op en af, in en uit.

Ek het gevra of Klein B mag kom.

Die suster verduidelik: “As hy wil kan hy kom maar n personeellid moet saam ingaan om te verduidelik wat aangaan omdat klein B net 12 jaar is.”

Terug Secunda toe om tas te pak en Klein B te gaan haal. Tannie Frieda het ons terug Johannesburg toe gevat. Klein  B wou sy pa sien. By die hospitaal was niemand beskikbaar nie omdat daar n ongeluk was en almal daar moes help. Ek kon wel Klein B invat en aan hom verduidelik dat B aan masjiene gekoppel is en ook dat hy breindood is. Klein B het gevra waar is koeël in en waar uit. Hy het gekyk en dit was dit. Klein B is saam met Tannie Frieda terug Secunda toe.

Ek bly by Petro. Donderdagnag, so net na elf, bel die hospitaal en vra ek moet kom om te besluit wat hul moet doen.

Daar gekom het die dokter verduidelik:

“Mevrou moet asseblief besluit of die masjiene aanbly of afgesit word. U man is breindood. As u besluit om masjiene af te skakel, sal u belangstel om B se niere en sy hartkleppe te skenk? Die niere moet “lewendig” oorgeplant word. Die hartkleppe kan op ys kom. As die niere geskenk word, word die persoon by wie dit pas dadelik ingelig dat daar n nier is. Die persoon word dan die nag reggekry en B word aan die lewe gehou tot ses uur die oggend, wanneer dit “lewndig” oorgeplant word, daarna word masjiene afgeskakel.”

Ek het verduidelik dat ek nie eintlik die besluit kon neem nie omdat ons geskei was. Ek het Hennie(B se broer) gebel en verduidelik. Hy het die besluit aan my oorgelaat. Ek het toe toestemming gegee vir die oorplanting. Hul het dadelik die bed reggemaak en uitgestoot. Ons(ek en Petro) het agter die bed aangeloop terwyl die masjiene geblieb-blieb het. Ek onthou, ons het regs afgedraai om uit te gaan, terwyl die blieb-blieb links gedraai het en weggery het die gang af, in die ander rigting.

Hennie het teruggekom van Natal af en ons is na n lyksbesorger. Ek het vertel dat B gevra het dat hy veras word. Hennie-hulle wou n begrafnis hê. Daar is n kis uitgesoek en gereël vir n kort huldeblyk in die kapel by Mooifontein begrafplaas in Kempton Park. Ons moes dit so bewimpel dat B by Hennie-hulle gebly het anders sou die begrafnis in Secunda moes wees.

Ons het begrafnis vir die volgende Donderdag(26e) bespreek met die hoop dat die lyk vrygestel sal wees. Wat toe nie gebeur het nie. Hennie het toe as doktor, by lykshuis, sy stem dik gemaak sodat hul die ondersoek afhandel voor die Donderdag. Die lyk moes toe uitgeken word. Gelukkig het Neels saam met Hennie gegaan en dit gedoen.

Ds(kannie sy van onthou nie) van Secunda  het aangebied om die diens te lewer. Ek is ook saam met hom, tannie Frieda-hulle en Klein B  Kempton Park toe. Alles was gereël.

Klein B en Jaco was draers saam met Hennie en Neels, ander twee moet ek gaan opsoek. Hennie hulle het gesê as ek die begrafnis betaal sal hulle as familie ‘n grafsteen koop wat toe nooit gebeur het volgens wat ek weet nie.

Kannie glo dit was 25 jaar gelede nie.